Biblioteka ZMPiR powstała wroku 1906 w lokalu przy ul.Zwierzynieckiej 34 na bazie skromnego księgozbioru „Opieki”. Protektorat nad nią objęła p. Adela Oksza Dziewicka. Dzięki jej staraniom księgozbiór szybko się rozrastał, przede wszystkim z ofiar i darowizn zamożnych obywateli miasta Krakowa. Po uzyskaniu przez Związek domu przy ul.Krupniczej 29, Biblioteka zyskała nowe pomieszczenie i nowe możliwości. Książki, których było już kilkaset, zostały podzielone na działy tematyczne: religijny, historyczny, techniczny i literatury pięknej. Ten ostatni był systematycznie wzbogacany przez p.W.Anczyca, właściciela krakowskiej drukarni.

W późniejszym okresie opiekę nad księgozbiorem przejęła p. Aniela Cieszyńska, a po niej p. E. Wojakowska. Dzięki przedsiębiorczości i energii tej ostatniej przybyło wiele nowych pozycji z czołowych księgarń i wydawnictw krajowych i z domów prywatnych. W tym okresie Biblioteka prenumerowała około 30 czasopism i wydawała własny „Biuletyn Informacyjny” redagowany przez Wojakowską. Zamieszczano w nim, między innymi, dane o nowościach wydawniczych, które były już w katalogu biblioteki.

Ówczesny księgozbiór wiele zawdzięczał również Pracowniom introligatorskim Roberta Jahody i Łukasza Kruczkowskiego, które bezpłatnie oprawiały zniszczone książki.

Tuż przed wybuchem wojny kierownikiem Biblioteki został p. Tadeusz Padechowicz. To on dzięki swojemu przygotowaniu zawodowemu profesjonalnie rozbudował dział techniczny, zaopatrując go w najnowsze publikacje.

Przed rokiem 1939 Biblioteka liczyła 17 tysięcy woluminów.

II wojna światowa nie oszczędziła również Biblioteki ZMPiR. Podjęte próby ocalenia majątku związkowego zakończyły się niepowodzeniem. Część książek zdołano wprawdzie przenieść do domów prywatnych i zakonnych, ale długoletnia okupacja przyczyniła się do dalszego ich rozproszenia. Wiele pozycji uległo zniszczeniu i rozkradzeniu.

Nasza dzisiejsza Biblioteka Związkowa - im. Adeli Okszy Dziewickiej - jest przede wszystkim narzędziem pracy ucznia i ideowo nawiązuje do swojej bogatej tradycji, chociaż jej księgozbiór jest o wiele bardziej skromny w porównaniu do stanu z czasów przedwojennych. W swoich zbiorach posiada ona jedynie kilka pozycji z pieczęcią starej Biblioteki.

Aktualnie księgozbiór liczy około 3 tys. woluminów i są to wydawnictwa przed wszystkim powojenne i najnowsze. Biblioteka skatalogowana jest komputerowo i podzielona na działy tematyczne, m. in. religijny, literatury pięknej (wg okresów), dział analiz literackich, sztuki i historii sztuki, historii ogólnej, literatury współczesnej i literatury użytkowej. Osobny dział stanowią encyklopedie, słowniki językowe, słowniki tematyczne i leksykony, który częściowo jest dostępny również poza Biblioteką, m. in. w „Pokoju cichej nauki” /Pecenie/.

Liczymy na to, że nasze starania o księgozbiór doprowadzą kiedyś do dużo większych efektów.